مقدمه و هدف : داوری فوتبال همواره از جمله مشاغلی است که فشار جسمی و ذهنی زیادی را بر داوران تحمیل می‌کند و معمولاً همراه با اضطراب، استرس و خستگی زیاد است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی ویژگیهای روانسنجی نسخۀ فارسی سیاهه تحلیل رفتگی در داوران فوتبال بود.
روش شناسی پژوهش: نسخۀ اصلی این مقیاس دارای 15 سؤال در قالب سه خرده مقیاس واماندگی هیجانی جسمانی، کاهش ارزشمندی در ورزش و حس کاهش اجرا است. این مقیاس در گذشته برای داوران فوتبال پرتغال نیز اعتبار‌یابی شده است. این پرسش‌نامه پس از ترجمه به زبان فارسی و اعتبار‌یابی برای یک گروه کوچک، بین 160 داور فوتبال با دامنه سنی 18 تا 44 سال توزیع شد. برای برآورد روایی سازه پرسش‌نامه از تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل‌عاملی تأییدی استفاده شد. برای برآورد پایایی این مقیاس از روش آلفای کرونباخ استفاده شد.
یافته‌ها: یافته‌های پژوهش روایی و پایایی مقیاس را مورد تأیید قرار دادند. به‌طور کلی مقیاس تحلیل‌رفتگی داوران با سه عامل 88/51 درصد واریانس کل سؤالات را تبیین نمود. در ارتباط با همسانی درونی سؤالات هر خرده مقیاس، ضریب پایایی واماندگی هیجانی 74/0،کاهش ارزشمندی در داوران 71/0 و حس کاهش اجرا 71/0 بود. از نظر پایایی زمانی نیز نتایج با استفاده از انجام آزمون مجدد و محاسبه ضریب همبستگی نشان داد که ارتباط بین متغیرها از نظر آماری معنادار می باشد.
نتیجه‌گیری: به‌نظر می‌رسد پرسش نامه اصلاح شده تحلیل‌رفتگی ورزشی رادک اسمیت برای داوران ایران با 11 آیتم، ابزار مناسبی برای سنجش تحلیل‌رفتگی داوران فوتبال در جامعه داوران ایران است.
Ahmadi, A., Mohammadzadeh, H., & Seyedameri, M. (2009). Sources of stress, analytical departure and the desire to retire in professional Iranian football referees. Research in Sports Science. Vol. 22, 85-98. (Persian)
Ahmadi, N., Abdoli, B., & Aryanfar, M. (2014). Investigating the psychometric properties of the Persian version of the sports burnout questionnaire in athletes. Sports Psychology Studies. Vol. 9, 93-102. (Persian)
Alam, S., Mombeni, H., Maleki, B., Monazami, M., Alam. Z., Vatandost, M. & Nasirza, A. (2012).The Relationship Between Emotional Intelligence and Burnout in Iranian Soccer Super League Referees. Current Reseaech Journal of Biological Sciences . 4(5): 544- 550.
Arce, C., Francisco, C.D., Andrade, E., Seoane,G., Thomas, R. (2012). Adaptation of the Athlete Burnout Questionnaire in a Spanish Sample of Athletes. The Spanish Journal of Psychology. Vol. 15, No. 3, 1529-1536.
Balch, M.J., & Scott, D. (2007). Contrary to Popular Belief, Refs Are People Too! Personality and Perceptions of Officials. Journal of Sport Behavior. 30: 3-20.
Brandao, M.R.f., Serpa, S., Weinberg, A. (2014). Psychometric properties of the Burnout Inventory for Referees. Motriz, Rio Claro, v.20 n.4, p. 374-383.
Cresswell ,S.L. & R.C. Eklund, (2004). The athlete burnout syndrome: Possible early signs. Journal of science and medicine in sport, 7(4): p. 481-487.
Francisco, C., Arce, C., Andrade, E., Arce, I., Raedeke, Y.T. (2009). Propiedaes Psicometricas Prelimnares de la Version Espanola Del Athlete Burnout Questionnaire en Una Muestra de Jovenes Futbalistas. Cuadernos de Psicología del Deporte. Vol. 9. No. 2. 56- 45.
Gama, D.R.N., Nunes, R.A.m., Guimaraes, L., Silva, L.D.L., Castro, J.B.p. (2018). Analysis of the burnout levels of soccer referees working at amateur and professional leagues of Rio de Janeiro, Brazil. Journal of Physical Education and Sport. 2(178). pp.1168 – 1174.
Gerber, M., Gustafsson, H., Seelig, H., Kellman, M., Ludyga, S. (2018). Usefulness of the Athlete Burnout Questionnaire (ABQ) as a screening tool for the detection of clinically relevant burnout symptoms among young elite athletes. Psychology of Sport and Exercise. https://www.researchgate.net/publication/326833935.
Gustafsson, H., Madigan, D.J., & Lundkvist, E. (2017). Burnout in athletes. In R. Fuchs & M. Gerber (Eds.), Stressregulation und Sport. Heidelberg: Springer. Tehran, Samat Publications, Third edition. (Persian)
Hooman, H. (2009). Structural equation modeling using Lisrel software software.
Karademir, Tamer. (2012). The Factors That Influence the Burn out Condition of City Football Referes. Journal of Physical Education and Sports Management, Vol. 3(2), pp. 27-34.
Kashani VO, Golmohamadi B, Mokaberian M. (2017). Psychometric Properties of the Persian Version of Children’s Active Play Imagery Questionnaire. Annals of Applied Sport Science. 10;5(4):49-59.
Kashani V, Farokhi A, Kazemnejad A, Shaikh M. (2015.Validity and reliability of the Persian version of sport mental toughness questionnaire (SMTQ). Motor Behavior.;7(20):49-72.
Louvet A., Gaudreau, P., Menaut, A., Genty, J. & Deneuve, P. (2009). Revisiting the changing and stable properties of coping utilization using latent class growth analysis: A longitudinal investigation with soccer referees. Psychology of Sport and Exercise, 10, 124–135.
Marsh, H. W., Guo, J., Dicke, T., Parker, P. D., & Craven, R. G. (2020). Confirmatory factor analysis (CFA), exploratory structural equation modeling (ESEM), and set-ESEM: optimal balance between goodness of fit and parsimony. Multivariate behavioral research, 55(1), 102-119.
Nazarudin, M.N., Noordin, H., Suppiah, P.K., Abdullah, M.R., Omar Fauzee, M.S. & Meera Abdullah, N. (2014. Psychological Skills Assessment and Reffree Rugby Sevens Performance. Jurnal Pemikir Pendidikan. Vol. 5, pp. 165-184.
Raedeke, T. D., & Smith, A. L. (2001). Development and preliminary validation of an athlete burnout measure. Journal of Sport & Exercise Psychology, 23 (4), 281-306.
Waldron, J.J. (2000). Stress, Overtraining, and Burnout Associated with Participation in Sport: Is Your Child At-Risk. Institute for the Study of Youth Sports, from http://ed web3.educ.msu.edu/ysi/Spotlights.htm.
)